Prosiect arfaethedig
Ddechrau gwanwyn 2023, cyhoeddodd Green GEN Cymru, rhan o Bute Energy, eu cynnig ar gyfer llinell drydan Tywi-Wysg. Dechreuodd ymgynghoriadau cyhoeddus cychwynnol ym mis Mawrth. Daw’r canlynol o wefan wreiddiol prosiect Green GEN Towy Usk, sy’n egluro’r cynnig hwnnw.
“ Mae cynnig Green GEN Tywi Wysg ar gyfer llinell uwchben cylched dwbl 132kV (132,000 folt), a gefnogir ar beilonau dur, rhwng is-orsaf ar Barc Ynni Nant Mithil yn ardal Fforest Maesyfed ac is-orsaf newydd ar linell drawsyrru 400kV (400,000 folt) bresennol y National Grid ger Llandyfaelog, rhwng Caerfyrddin a Phont Abraham.
Wrth lunio ein cynlluniau, gwnaethom gymharu goblygiadau amgylcheddol, technegol a chost 11 opsiwn cysylltu posibl. Yn dilyn y gwaith hwn, pennwyd y byddai cysylltu Parc Ynni Nant Mithil â’r grid cenedlaethol yn ardal Caerfyrddin yn debygol o fod yr ateb mwyaf priodol i fwrw ymlaen ag ef ar gyfer astudiaethau llwybro ac ymgynghori manylach.
Bydd y llinell uwchben 132kV newydd yn cael ei chludo ar beilonau dellt dur. Mae angen i ni ddefnyddio peilonau dur oherwydd bydd dwy gylched (tair set o wifrau ar ddwy ochr y peilonau), sy’n cludo mwy o bŵer nag y gellir ei gludo’n ddiogel ar un llinell o bolion pren. Bydd gan bob peilon dair braich ar bob ochr, a bydd gan bob braich set o wifrau – a elwir yn ddargludyddion.
Uchder safonol peilon 132kv yw 27m. Mae’r pellter cyfartalog rhwng peilonau, neu ‘hyd rhychwant’, oddeutu 250m. Mae modd cynyddu neu leihau union uchder y peilonau a’r hydoedd yn dibynnu ar y tir maen nhw’n ei groesi, neu rwystrau fel nentydd ac afonydd.
Gan weithio gyda’n hymgynghorwyr amgylcheddol, gwnaethom nodi coridorau o dir y gellid eu defnyddio i osod llwybr llinell uwchben, gan edrych ar sut y gallai pob un effeithio ar gymunedau lleol, y dirwedd, golygfeydd lleol, bioamrywiaeth, coedwigaeth a threftadaeth ddiwylliannol, perygl llifogydd a defnyddiau tir eraill. ”
Yng ngwanwyn 2024 cyhoeddodd Green GEN Cymru ddiwygiadau pwysig i’w cynnig gydag ail rownd o ymgynghoriad cyhoeddus o ganol mis Mawrth. Daw'r diweddariad canlynol o'u gwefan.
“Ein cynigion diwygiedig
Gwnaethom ystyried yn ofalus yr holl adborth a gafwyd yn ein rownd gyntaf o ymgynghori, ynghyd ag asesiadau amgylcheddol a thechnegol pellach. Rydym bellach wedi adolygu ein cynlluniau ac wedi nodi aliniad drafft y llwybr sy’n dangos ble y gallid lleoli’r seilwaith.
Rydym ni wedi gwneud nifer o newidiadau, gan gynnwys y canlynol:
- llinell uwchben cylched sengl sy’n cael ei chynnal ar bolion pren rhwng Parc Ynni Nant Mithil a gorsaf newid newydd wrth droed Bryn Aberedw;
- darn o gebl o dan y ddaear lle mae’r llwybr yn croesi Afon Tywi ger Llanarthne, a
- rhai newidiadau i’r llwybr mewn mannau eraill. ”
Mae’r prif newid llwybr yn effeithio ar y rhan rhwng Llanymddyfri a Llandeilo, gyda’r lein bellach yn rhedeg yn bennaf i’r gogledd o’r A40. Ar wahân i'r rhan sydd wedi'i thanddaearu a'r rhan o bolion pren, cymharol fach yw'r newidiadau eraill i'r llwybr. Fodd bynnag, diffinnir y llwybr cyfan yn fanylach ac mae'n cynnwys lleoliadau peilonau unigol.
Mae'r llwybr diwygiedig i'w weld ar eu gwefan - Map rhyngweithiol Green GEN (yn agor mewn tab newydd) neu gellir ei weld ar ein map rhyngweithiol ein hunain.
Y Broblem
Rydym yn llwyr gefnogi ynni adnewyddadwy, ond credwn fod yn rhaid i unrhyw ddatblygiad barchu'r amgylchedd, nid ei niweidio.
Byddai'r ceblau a'r peilonau y mae Green GEN Cymru/Bute Energy yn eu cynnig, yn rhedeg trwy rai o'r tirweddau mwyaf hanesyddol ac amgylcheddol sensitif yng Nghymru. Rydym am warchod ein hardal wledig hardd ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol a pheidio â chaniatáu iddi gael ei difrodi a’i dibrisio er mwyn gwneud elw.
photo from In Your Area
Nid yw hwn yn brosiect 'i Gymru' ac ni ddylid ei gyflwyno felly. Mae llenyddiaeth Green GEN Cymru/Bute Energy sy’n cyfiawnhau’r llwybr peilonau o Nant Mithil i Landyfaelog, yn awgrymu mai prosiect gwyrdd i Gymru yw hwn. Fodd bynnag, byddai’r trydan a gynhyrchir yn cael ei fwydo i Grid Cenedlaethol y DU, felly nid yw’n fater o gynhyrchu ynni yng Nghymru er budd Cymru. Mae Cymru eisoes yn cynhyrchu tua dwywaith cymaint o drydan ag y mae'n ei ddefnyddio.
Dim ond i ddarparu cysylltiadau ar gyfer prosiectau parc ynni uchelgeisiol a hynod broffidiol ei riant gwmni Bute Energy y mae prosiectau llinell drawsyrru Green GEN, Tywi-Wysg a thri arall, i fod i ddarparu cysylltiadau. Gan fanteisio'n fasnachol ar agenda Sero Net y llywodraeth, dyma "Fruthr Aur" a fydd yn diwydiannu tirweddau prydferth cefn gwlad Cymru.
Felly, rydym yn dweud NA wrth gynigion Green GEN Cymru/Bute Energy, ac yn gofyn i eraill ymuno â ni yn ein brwydr i atal ein cefn gwlad rhag cael ei ddifetha a’i niweidio am byth.
Yr ateb?
Yn ddiamau, y canlyniad gorau yw gwrthod yn llwyr y cynnig hwn am linell drydan, ac eraill tebyg, ynghyd â rhoi’r gorau i’r cynlluniau ar gyfer y ffermydd gwynt enfawr sydd eu hangen. Mae opsiynau gwell a mwy sensitif yn amgylcheddol ar gyfer ynni yn y dyfodol.
Os oes rhaid inni gael unrhyw linellau pŵer newydd yna dylid eu gosod o dan y ddaear, er mwyn lleihau llygredd gweledol. Mae yna ddulliau modern o osod gwasanaethau tanddaearol sy'n llai dinistriol ac yn gyffredinol yn costio llai na chloddio ffosydd traddodiadol. Dylid ystyried hefyd symud llinellau uwchben presennol o dan y ddaear, fel sy’n digwydd mewn rhannau eraill o Brydain Fawr.
Mae’r angen am ynni adnewyddadwy yn ddiymwad, ond nid tyrbinau gwynt anferth ar y bryniau gyda’u llinellau cysylltiad pellter hir cysylltiedig yw’r ateb. Mae angen cynhyrchu pŵer yn lleol i ble mae ei angen. Dylem hyrwyddo cynlluniau cymunedol ar raddfa lai ac ystyried cyfleoedd nas manteisiwyd arnynt i raddau helaeth megis mwy o ddefnydd o solar ar y to. Gall y rhain gael eu hategu gan ffynonellau alltraeth sydd wedi'u peiriannu'n dda ac sydd wedi'u lleoli'n dda. Yn fwy na dim mae'n rhaid i ni i gyd ddysgu defnyddio llai o bŵer, boed yn uniongyrchol neu'n anuniongyrchol, a pheidio â mynnu mwy fyth o adnoddau'r blaned!
Further information
Ein llythyrau ymateb gwreiddiol yn dilyn yr ymgynghoriad cychwynnol
Opsiynau Ynni Adnewyddadwy - Manteision ac Anfanteision