Via Julia Montana  

Mae'r map hwn yn dangos llwybr y ffordd Rufeinig, y Via Julia Montana. Mae llwybr y ffordd yn cael ei arddangos mewn gwyrdd.

Mae'r ffordd yn hollbwysig i ddeall meddiannaeth y Rhufeiniaid yng Nghymru. Roedd yn rhan o rwydwaith ffyrdd Rhufeinig eithaf helaeth ac yn rhedeg o Gaerfyrddin, drwy Aberhonddu a'r Fenni, i Frynbuga. Roedd llwybr arall o'r enw Via Julia Maritima yn rhedeg yn nes at yr arfordir rhwng Carleon, Castell-nedd a Chaerfyrddin.

Mae tystiolaeth arall o ffyrdd Rhufeinig wedi'i nodi, er enghraifft ger Cynghordy, ond mae angen ymchwilio ymhellach. Mae'r enghreifftiau olaf hyn ac eraill hefyd yn gorwedd o fewn y coridor adeiladu llinell peilonau.

Mae'r amlinelliad coch ar y map yn dangos cynigion Green Gen Cymru ar gyfer coridor o beilonau trydan newydd.

Yn 1849, nododd Samuel Lewis fod “llwybr y ffordd yn dibynnu’n unig ar dybiaeth, a thybir gan rai iddo ddod i mewn [i’r sir] o sir Frycheiniog ... ac oddi yno aeth ymlaen ar hyd Llangadog a Llandeilo-Fawr, i Gaerfyrddin, lle yr ymunodd. y Via Julia Maritima". Erbyn diwedd y ganrif, roedd mapiau OS yn plotio'r llwybr trwy Sir Gaerfyrddin yn fwy hyderus. Mae trigolion yn yr ardal leol yn parhau i gyfeirio at rannau o'r llwybr hwn fel "y ffordd Rufeinig".



ben y map